จัดหาอุปกรณ์เพื่อป้องกันและควบคุมไฟป่า อุทยานแห่งชาติแม่ปิง

ปัญหาสังคมและวิธีการแก้ไขปัญหา

โครงการจัดหาอุปกรณ์เพื่อป้องกันและควบคุมไฟป่าสำหรับอุทยานแห่งชาติแม่ปิงและเทศบาลตำบลก้อ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูนร่วมกับชมรมผู้รับพระราชทานทุน มูลนิธิอานันทมหิดล

อุทยานแห่งชาติแม่ปิงมีพื้นที่ 627,346 ไร่ ส่วนใหญ่เป็นป่าเต็งรังบนพื้นที่สูงชันชายฝั่งแม่น้ำปิง ซึ่งจัดเป็นส่วนหนึ่งของอ่างเก็บน้ำเขื่อนภูมิพล การสำรวจเก็บข้อมูลด้วยดาวเทียมพบว่าพื้นที่ของอุทยานฯ ประสบกับปัญหาไฟป่า 15-20 ครั้งตลอดระยะเวลา 23 ปีที่ผ่านมา ถือได้ว่าเป็นอุทยานที่ประสบกับปัญหาไฟป่ารุนแรงที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย ในปี 2564 นี้อุทยานแห่งชาติแม่ปิงเกิดไฟป่าเผาผลาญคิดเป็นพื้นที่กว่า 131,250 ไร่ (ระหว่างวันที่ 9 กุมภาพันธ์ – 10 มีนาคม พ.ศ. 2564)

ภาพแสดงบาดแผลที่เกิดจากการเผาไหม้ของไฟป่าในอุทยานแห่งชาติแม่ปิง หากรวมเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อยและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่ตื้น พบว่ามีรอยแผลเผาไหม้เฉลี่ยตลอด 10 ปี ถึง 580,872 ไร่

พื้นที่บริเวณใจกลางอุทยานแม่ปิงนั้น เป็นที่อยู่อาศัยของชุมชนบ้านก้อ อ.ลี้ จ.ลำพูน ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่มีจำนวนประชากร 2,300 คน ชุมชนบ้านก้อประสบปัญหาภัยแล้งจนไม่สามารถเพาะปลูกพืชได้ยกเว้นเพียงข้าวโพดเพื่อการเลี้ยงสัตว์ เมื่อไม่สามารถทำการเกษตรได้ ชาวบ้านส่วนหนึ่งจำเป็นต้องเข้าป่าเพื่อหาของป่ามาสร้างรายได้ และเป็นสาเหตุหนึ่งของไฟป่าในพื้นที่

ชมรมผู้รับพระราชทานทุน มูลนิธิอานันทมหิดลได้เข้าพื้นที่เพื่อสำรวจและศึกษา ภายใต้กรอบแนวคิด “บ้านก้อแซนด์บ๊อกซ์” ร่วมกับทางสำนักงานจังหวัดลำพูน หน่วยราชการที่เกี่ยวข้อง กรมอุทยานฯ กรมพัฒนาที่ดิน กรมทรัพยากรน้ำบาดาล ฯลฯ เพื่อแก้ปัญหาไฟป่าด้วยการยกระดับคุณภาพชีวิตและปากท้องของชุมชน นับแต่ปี พ.ศ. 2562 เป็นต้นมา โดยมีการพัฒนาด้านระบบสาธารนูปโภคและบริหารจัดการทรัพยากรน้ำให้ดีขึ้นตามลำดับ อย่างไรก็ดีหน้าที่ในการควบคุมและป้องกันไฟป่านั้น จะถูกโอนถ่ายไปยังเทศบาลตำบลและหน่วยงานการปกครองส่วนท้องถิ่น ซึ่งยังคงขาดความรู้ในทางวิชาการ และอุปกรณ์ที่มีความจำเป็นอีกเป็นจำนวนมาก