จาก“ผู้พ้นโทษ” สู่ “นักประเมินต้นไม้อิสระ”

ปัญหาสังคมและวิธีการแก้ไขปัญหา

ด้วยค่าครองชีพในกรุงเทพฯที่สูง จึงไม่แปลกที่ในปัจจุบัน การประกอบอาชีพหลักและอาชีพเสริมเป็นเรื่องธรรมดาและเหมาะสมของคนเมือง แต่ด้วยอคติทางสังคมที่มักไม่ยอมรับผู้ที่เคยต้องโทษจำคุกแล้ว จึงทำให้ผู้พ้นโทษจำนวนมากเผชิญกับข้อจำกัดทางรายได้อันมาจากถูกกีดกันการประกอบอาชีพหลักและเสริม

ประกอบกับกฎหมายบางฉบับก็ยังมีลักษณะกีดกันผู้พ้นโทษให้ไม่สามารถประกอบอาชีพบางประเภทได้อีกด้วย จึงเป็นอีกหนึงสาเหตุที่สำคัญของการกระทำผิดซ้ำและถูกส่งกลับไปยังเรือนจำอีกภายใน 1, 2 และ 3 ปี คิดเป็นร้อยละ 15, 25 และ 33 ของผู้พ้นโทษทั้งหมดโดยเฉลี่ยในช่วงปี 2556-2560 ดังนั้น การจะคืนคนดีสู่สังคมอย่างยั่งยืนผู้พ้นโทษสมควรจะได้รับโอกาสให้สามารถประกอบอาชีพมีรายได้พึ่งพิงตัวเองได้อย่างสมศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ในแง่เศรษฐกิจตลาดแรงงานไทยมีความขาดแคลนแรงงานเป็นอย่างมากจนต้องใช้แรงงานต่างด้าวจากประเทศเพื่อนบ้าน ผู้พ้นโทษจึงเป็นทรัพยากรภายในประเทศที่มีคุณค่าที่จะช่วยสร้างประโยชน์ทางเศรษฐกิจให้กับประเทศได้

จากผลการศึกษา “ลักษณะอาชีพที่ผู้พ้นโทษอยากทำ” คุณสมบัติสำคัญหลักๆควรจะต้องมีทั้งหมด 3 ประการ 1. ปฏิบัติและให้เกียรติเสมือนคนทั่วไป 2. มีอิสระกับการทำงานไม่ถูกจับจ้อง อันเป็นผลจากความเคยชินของวัฒนธรรมในเรือนจำ และ 3. ได้รับค่าตอบแทนที่สมเหตุสมผล

ประกอบกับ ทุกวันนี้ไม้ยืนต้นสาธารณะในเมืองทั่วประเทศมักถูกผูกขาดหน้าที่การดูแลไว้เพียงแต่หน่วยงานรัฐ และเพื่อให้สอดรับกับแนวทางการบริหารเมืองที่ยั่งยืนสากล ประชาชนผู้ได้รับผลประโยชน์โดยตรงจากต้นไม้เหล่านี้ควรมีส่วนร่วมในการสอดส่องและดูแลต้นไม้สาธารณะเหล่านี้ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐ  ซึ่งแนวความคิดนี้ควรนำไปปรับใช้กับทรัพย์สินสาธารณะอื่นๆต่อไป

กรุงเทพมหานคร  ได้มีความตั้งใจในการพัฒนาฐานข้อมูลต้นไม้สาธารณะ (Public Tree Map) ซึ่งถือเป็นพื้นฐานข้อมูลเริ่มต้นก่อนจะนำไปสู่การพัฒนาช่องทางการให้ประชาชนได้ร่วมกันสอดส่องดูแลต้นไม้เหล่านี้ โดยทำงานร่วมกับกลุ่ม GreenDot. ในการกลไกกองทุนและช่องทางการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการดูแลเมืองสีเขียวนี้ร่วมกันผ่านกลไกสมาเมืองคนรุ่นใหม่ เมื่อวันที่ 11 มิถุนายนที่ผ่านมา เพื่อให้กรุงเทพฯก้าวข้ามข้อจำกัดด้านทรัพยากรบุคคล จึงเป็นที่มาของการริเริ่มในการพัฒนา “นักประเมินไม้ยืนต้น” จากภาคประชาชนเพื่อสนับสนุนการทำงานของกรุงเทพฯ ประกอบกับช่วยวิเคราะห์ความเสี่ยงอันอาจเกิดขึ้นจากต้นไม้บนพื้นที่สาธารณะ ซึ่งลักษณะงานของนักประเมินไม้ยืนต้น มีคุณสมบัติที่โดดเด่นคือ เป็นงานเสริมที่มีอิสระกับการทำงานโดยไม่จำกัดพื้นที่ทำงาน นับว่าตรงกับลักษระอาชีพที่ผู้พ้นโทษต้องการ

จึงเกิดเป็นไอเดียและแนวทางในการพัฒนาอาชีพนักประเมินต้นไม้อิสระให้กับผู้พ้นโทษ เพื่อแก้ปัญหาทางด้านรายได้ให้กลับผู้พ้นโทษในกรุงเทพฯ และยังนับว่าเป็นครั้งแรกที่จะพัฒนาประชาชนสู่การเป็นผู้ประเมินไม้ยืนต้นอิสระ โดยกระบวนการทำฐานข้อมูลไต้ไม้สาธารณะนี้ เราจะดำเนินการตามหลักของรุกขศาสตร์เพื่อให้ข้อมูลเหล่านี้สามารถต่อยอดไปสู่การวางแผนการตัดแต่งหรือดูแลต่อไปได้