น.เอ๋ย น.นก: ช่วยดึงเด็ก ๆ ออกจากมือถือที
สร้างโอกาสและส่งเสริมการเรียนรู้ให้กับเยาวชนรุ่นใหม่ด้วยการใช้ต้นทุนทางธรรมชาติและการเรียนรู้ตลอดชีวิตที่เมืองพะเยามีอยู่กับโครงการ "น.เอ๋ย น.นก: ช่วยดึงเด็ก ๆ ออกจากมือถือที”ร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนค่าเดินทาง อาหาร น้ำดื่ม ที่พักและอื่น ๆ เพื่อให้เยาวชนเหล่านี้ได้ใช้เวลาร่วมกันในห้องเรียนธรรมชาติแห่งนี้ที่จะเกิดในเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคมนี้
ระยะเวลาโครงการ 30 ต.ค. 2566 ถึง 26 ธ.ค. 2566 พื้นที่ดำเนินโครงการ ระบุพื้นที่: เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ อำเภอจุน , เขตห้ามล่าทับพญาลอ หนองเล็งทราย อำเภอจุน , ท่าเรือโบราณ กว๊านพะเยา
ยอดบริจาคขณะนี้
13,642 บาทเป้าหมาย
55,000 บาทสำเร็จแล้ว
ความคืบหน้าโครงการ
กิจกรรมการแข่งขันดูนกเมืองพะเยา
กิจกรรมที่เกิดขึ้นในโครงการ
- 15 ตุลาคม 2566 ที่อุทยานวิทยาศาสตร์และดาราศาสตร์ อบจ.พะเยา : ประชุมจัดเตรียมงาน ครั้งที่ 1 เพื่อร่วมจัดทำแนวทางการจัดเทศกาลดูนกเมืองพะเยา
ที่อุทยานการเรียนรู้ TK Park พะเยา : ประชุมจัดเตรียมงาน ครั้งที่ 2 เพื่อร่วมวางแผนการดำเนินงาน งบประมาณและแบ่งขอบเขตการทำงาน - 15 พฤศจิกายน 2566 ออนไลน์ผ่าน ZOOM : ประชุมจัดเตรียมงาน ครั้งที่ 3 เพื่อวางแผนการจัดการแข่งขันและกติกาการแข่งขันดูนกเมืองพะเยา
- 16 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนบ้านจุน อำเภอจุน : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 1เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนความรู้เบื้องต้นและการใช้คู่มือดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านจุน
- 17 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม อำเภอดอกคำใต้ : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 2 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนความรู้เบื้องต้นและการใช้คู่มือดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม
ที่โรงเรียนแม่ใจวิทยาคม อำเภอแม่ใจ : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 3 เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เข้าสอนความรู้เบื้องต้นและการใช้คู่มือดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนแม่ใจวิทยาคม - 20 พฤศจิกายน 2566 ที่สถาบันนวัตกรรมและถ่ายทอดเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยพะเยา อำเภอเมืองพะเยา : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 4 เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอ และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนความรู้เบื้องต้นและการใช้คู่มือดูนกให้กับเยาวชนในสังกัดสำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ (สกร.)
- 21 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนบ้านจุน อำเภอจุน : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 5 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านจุน
- 22 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนแม่ใจวิทยาคม และหนองเล็งทราย อำเภอแม่ใจ : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 6เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนแม่ใจวิทยาคม
- 24 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม อำเภอดอกคำใต้ : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 5 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม
- 26 พฤศจิกายน 2566 ที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย : ประเมินภาวะติดเกมส์และสุขภาพจิตก่อนเริ่มกิจกรรมการแข่งขันดูนก
- 26-27 พฤศจิกายน 2566 ที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย : การแข่งขันดูนกเมืองพะเยา สนามที่ 1 เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย
- 30 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนบ้านจุน อำเภอจุน : อบรมการใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 6 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกเพิ่มเติมให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านจุน
- 6 ธันวาคม 2566 ที่โรงเรียนบ้านจุน อำเภอจุน : การอบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 7 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกเพิ่มเติมให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านจุน
- 9-10 ธันวาคม 2566 ที่ท่าเรือโบราณกว๊านพะเยา และบริเวณริมกว๊านพะเยา : เปิดเทศกาลดูนกเมืองพะเยา ครั้งที่ 1 บริเวณลานหน้าอุทยานการเรียนรู้ TK Park พะเยาและอุทยานวิทยาศาสตร์และดาราศาสตร์ อบจ.พะเยา โดยรองนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดพะเยา ร่วมกับคณะผู้บริหาร อบจ.พะเยา คณะผู้บริหารเทศบาลเมืองพะเยา ผู้บริหารสำนักงานบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 15 (เชียงราย) มหาวิทยาลัยพะเยา เจ้าหน้าที่อุทยานและอาสาสมัคร เพื่อเป็นการสื่อสารและเปิดพื้นที่ให้กับผู้ที่สนใจทั่วไปเข้าถึงกิจกรรมการดูนก ตลอดจนเพื่อเป็นการแสดงให้ผู้บริหารในหน่วยงานรัฐเห็นถึงควาสำคัญของกิจกรรมที่ส่งเสริมด้านสิ่งแวดล้อม สังคม
การแข่งขันดูนกเมืองพะเยา สนามที่ 2 ท่าเรือโบราณกว๊านพะเยา และบริเวณริมกว๊านพะเยา - 16-17 ธันวาคม 2566 ที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ อำเภอจุน : การแข่งขันดูนกเมืองพะเยา สนามที่ 3 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ
- 17 ธันวาคม 2566 ที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ อำเภอจุน : ประเมินภาวะติดเกมส์และสุขภาพจิตหลังเข้าร่วมกิจกรรมการแข่งขันดูนก
- 18 ธันวาคม 2566 ที่อุทยานการเรียนรู้ TK Park พะเยา : ประชุมสรุปผลการดำเนินงานเทศกาลดูนกเมืองพะเยา ครั้งที่ 1 และแนวทางการจัดเทศกาลดูนกเมืองพะเยา ครั้งที่ 2 เพื่อขยายภาคีเครือข่ายร่วมงาน การเปิดรับสมัครอาสาสมัครดูนกเพื่อช่วยงานเจ้าหน้าที่สังกัดกรมอุทยานฯ และการระดมทุน
- 27 ธันวาคม 2566 ถึง 2 มกราคม 2567 ที่บริเวณลานหน้าอุทยานการเรียนรู้ TK Park พะเยา อุทยานวิทยาศาสตร์และดาราศาสตร์ อบจ.พะเยา และลานอนุเสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง : จัดแสดงนิทรรศการและกิจกรรมดูนกริมกว๊านพะเยา ในงานดอกไม้เมืองพะเยา ครั้งที่ 1 โดยองค์การบริหารส่วนจังหวัดพะเยา
ข้อสรุปโครงการ
- กิจกรรมเทศกาลดูนกเมืองพะเยาครั้งที่ 1 เป็นการแข่งขันดูนกของเด็กและเยาวชนจากอำเภอเมืองพะเยา อำเภอแม่ใจและอำเภอจุน ทั้งหมด 40 คน โดยเกิดจากความร่วมมือของผู้บริหารและเจ้าหน้าที่จากเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอ และมหาวิทยาลัยพะเยา เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนในโรงเรียนและเยาวชนกลุ่มเปราะบางได้เข้าถึงกิจกรรมการเรียนรู้และเครื่องมือการเรียนรู้ที่เข้าได้ถึงยาก (อุปกรณ์ดูนกและหนังสือคู่มือดูนกมีราคาแพง) รวมถึงยังเป็นการนำเครื่องมือและอุปกรณ์ดูนกที่ทางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอมีอยู่แล้วแต่ไม่ได้ใช้ออกมาใช้ได้อย่างเกิดประโยชน์สูงสุด และยังได้พัฒนาบุคลากรให้มีทักษะการถ่ายทอดความรู้และฝึกทักษะให้บุคคลทั่วไปสามารถใช้งานได้อีกด้วย
- จากผลการประเมินภาวะติดเกมส์และสุขภาพจิตหลังเข้าร่วมกิจกรรมการแข่งขันดูนก พบว่า จำนวนเด็กที่มีความเสี่ยงเป็นภาวะซึมเศร้าลดลง เหลือเพียง 2 คน และเด็กและเยาวชนที่เป็นผู้เข้าร่วมการแข่งขันไม่มีภาวะติดเกมส์แล้ว แสดงว่าการจัดกิจกรรมแข่งขันดูนกเมืองพะเยานี้สามารถลดความเสี่ยงจากภาวะซึมเศร้าและภาวะติดเกมส์ในเด็กได้จริง
- การบริหารจัดการโครงการและงบประมาณ ยังขาดแคลนเจ้าหน้าที่ที่ต้องช่วยเป็นพี่เลี้ยง เนื่องจากเจ้าหน้าที่อุทยานฯ
- มีภารกิจหลักอยู่แล้วทำให้งานหลักได้รับผลกระทบ ในครั้งถัดไปทำให้ต้องเปิดรับสมัครอาสาดูนก หรือ ให้ผู้เข้าแข่งขันรุ่นที่ 1 เพื่อช่วยเป็นพี่เลี้ยงให้กับผู้เข้าร่วมการแข่งขันรุ่นถัดไป สำหรับการจัดสรรงบประมาณยังไม่เพียงพอสำหรับการจัดกิจกรรมให้ครอบคลุมค่าใช้จ่ายทั้งหมด ต้องมีการวางแผนระดมทุนล่วงหน้าก่อนเริ่มกิจกรรมอย่างน้อย 60 วัน และเพิ่มช่องทางการระดมทุน รวมถึงสร้างการสื่อสารและประชาสัมพันธ์ให้หลากหลายและกระจายการรับรู้ให้กว้างมากขึ้นนอกจากพื้นที่จังหวัดพะเยา เพื่อดึงคนที่สนใจจากนอกพื้นที่เข้ามาในจังหวัดพะเยามากขึ้น เป็นการกระตุ้นและเชื่อมโยงสู่การสร้างเศรษฐกิจสีเขียวได้ เช่น การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ การท่องเที่ยงเชิงประสบการณ์ เป็นต้น
ความประทับใจของผู้ที่ได้รับประโยชน์
" คาดหวังว่าจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับธรรมชาตินกและเกิดอาชีพใหม่คือไกด์นำเที่ยวพาดูนก ได้ความรู้เกี่ยวกับนก วิถีชีวิตตามธรรมชาติของนกและลักษณะของนก คิดว่าควรมีกิจกรรมนี้อีก เพราะจะได้สืบสานการดูนกและไปสอนต่อให้รุ่นต่อๆ ไป โดยให้ผู้เข้าแข่งขันจากรุ่นที่ 1 ไปสอนรุ่นต่อไปครับ " นายสถาพร ควรคิด น้องฮ๊อต สังกัดสำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้จังหวัดพะเยา อำเภอเมืองพะเยา
" คาดหวังว่ากิจกรรมนี้จะสามารถทำให้มีความสุข ได้พักผ่อนในช่วงวันหยุด การแข่งขันในสนามแรกตื่นเต้นมาก เพราะไม่เคยแข่งขันดูนกมาก่อน สนามที่ 2 ก็เริ่มคุ้นชินมากขึ้น และสนามที่ 3 รู้สึกว่ามันง่ายขึ้นกว่าเดิมมากๆ นอกจากนี้ยังได้ความรู้ต่างๆ ธรรมชาติของนก การอนุรักษ์สัตว์ป่าและป่าไม้ด้วยค่ะ " เด็กหญิงพรหมธิดา สุขเกษม สังกัดโรงเรียนแม่ใจวิทยาคม อำเภอแม่ใจ
" ไม่ได้คาดหวังว่าจะได้อะไรเลย เพียงอยากเก็บสะสมผลงาน เกียรติบัตร และความสนุกเท่านั้น แต่สิ่งที่ได้กลับมาเกินความคาดหวังไว้มาก สนามที่ 1 เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทรายเป็นพื้นที่เปิดโล่ง ทำให้สังเกตนกได้ง่าย เป็นนกน้ำเยอะ และสนามที่ 3 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เป็นพื้นที่ป่าไม้ จะยากที่สุดเพราะเป็นป่าค่อนข้างทึบแต่มีความสนุกอยู่เพราะได้เดินป่าขึ้นเขาด้วย แถมได้ทั้งความรู้และคำแนะนำจากพี่เจ้าหน้าที่กรมอุทยานฯด้วยครับ " นายเอกรินทร์ โคจรานนท์ สังกัดโรงเรียนแม่ใจวิทยาคม อำเภอแม่ใจ
" คาดหวังว่าจะได้รู้จักสายพันธุ์ที่แปลกใหม่ ได้ทักษะการดูลักษณะนกพื้นฐาน เช่น หางยาว สนามแรกตื้นเต้นมาก เพราะไม่เคยได้ลองทำอะไรแบบนี้ สนามที่ 2 มีพัฒนาการมากขึ้นเพราะเคยได้ทำมาก่อนแล้ว และสนามที่ 3 ได้รู้จักอุปกรณ์มากขึ้น ไม่ตื่นเต้น ทำได้ดีมากขึ้น ได้จำนวนสายพันธุ์มากขึ้นครับ " นายกวีรพัฒน์ ขวัญตน สังกัดโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม อำเภอดอกคำใต้
" ได้ประสบการณ์ใหม่ ได้พบเจอพี่ๆ และน้องๆ ได้ฝึกการทำงานเป็นกลุ่มและมีความสามัคคีมากขึ้น และคิดว่าควรมีกิจกรรมนี้ขึ้นอีก เพราะการมาแข่งขันครั้งนี้รู้สึกประทับใจมาก ให้รุ่นๆ ต่อไป ได้เรียนรู้เรื่องความสามัคคีและได้ทำความรู้จักกับเพื่อนใหม่ด้วยค่ะ " นางสาวกัลยรัตน์ ไชยพรหม สังกัดโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม อำเภอดอกคำใต้
ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการทำโครงการ
| กลุ่มที่ได้รับประโยชน์ | อธิบาย | จำนวนที่ได้ประโยชน์ | ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น |
| เด็กและเยาวชน | นักเรียนโรงเรียนบ้านจุน โรงเรียนพวงพะยอม โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม โรงเรียนแม่ใจวิทยาคม และเยาวชนสังกัดสำนักการเรียนรู้ (อำเภอเมืองพะเยา อำเภอจุน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอแม่ใจ) | 40 คน | จากผลการประเมินภาวะติดเกมส์และสุขภาพจิตหลังเข้าร่วมกิจกรรมการแข่งขันดูนก พบว่า จำนวนเด็กที่มีความเสี่ยงเป็นภาวะซึมเศร้าลดลง เหลือเพียง 2 คน และเด็กและเยาวชนที่เป็นผู้เข้าร่วมการแข่งขันไม่มีภาวะติดเกมส์แล้ว แสดงว่าการจัดกิจกรรมแข่งขันดูนกเมืองพะเยานี้สามารถลดความเสี่ยงจากภาวะซึมเศร้าและภาวะติดเกมส์ในเด็กได้จริง |
รูปภาพการดำเนินกิจกรรม
ปัญหาสังคมและวิธีการแก้ไขปัญหา
ประเทศไทยมีข้อมูลสถิติเด็กติดเกมส์ถึง 5% และในพะเยาพบมากถึง 0.3% และยังมีค่าเฉลี่ยการศึกษาในระบบอยู่ที่ 8.5 ปี ซึ่งต่ำกว่าการศึกษาขั้นพื้นฐาน (12 ปี) สาเหตุมาจากการขาดโอกาสเข้าถึงการศึกษาและความยากจน ด้วยความที่เด็กกระจายตัวอยู่ห่างไกลจากตัวเมืองเข้าไม่ถึงทรัพยากรหลาย ๆ อย่าง โดยเฉพาะด้านการศึกษา หลายคนขาดกิจกรรมทางเลือก และเรายังพบอีกว่า เด็กและเยาวชนที่ด้อยโอกาสในพื้นที่จังหวัดพะเยามีแนวโน้มปัญหาสุขภาพจิตสูง
เมื่อคำนึงถึงทรัพยากรที่เมืองพะเยามีอยู่ทั้งพื้นที่ป่าไม้ สัตว์ป่า และแหล่งน้ำจืดขนาดใหญ่ (กว๊านพะเยาและหนองเล็งทราย) รวมไปถึงทรัพยากรบุคคลในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและเขตห้ามล่าในจังหวัดพะเยาทั้งหมด 4 แห่ง ที่มีความเชี่ยวชาญด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและการอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่า ดังนั้นกิจกรรมการแข่งขันดูนกนี้จะช่วยดึงดูดความสนใจของเยาวชนเหล่านี้ออกจากหน้าจอมือถือได้ เราคาดหวังว่าจะมีผู้เข้าร่วมกิจกรรมเข้าร่วมทั้งหมด 60 คน
วิธีการแก้ไขปัญหา
1. จัดกิจกรรมดูนกตามเส้นทางธรรมชาติในพื้นที่เขตห้ามล่าหนองเล็งทราย อำเภอแม่ใจ ท่าเรือโบราณกว๊านพะเยา อำเภอเมือง และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ อำเภอจุน เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและความหลากหลายทางสายพันธุ์ของนกในพะเยา ให้เด็กและเยาวชนได้รับโอกาสในการเรียนรู้ รวมถึงการเข้าถึงสื่อการเรียนรู้ที่หาได้ยาก ได้แก่ กล้องส่องสองตา และกล้องเทโรสโคป และยังสามารถลดปัญหาด้านสุขภาพจิตของเยาชนได้อีกด้วย
2. สร้างความตระหนักรู้ในการใช้ต้นทุนทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ในท้องถิ่นให้เกิดประโยชน์สูงสุด เช่น เพื่อสร้างอาชีพใหม่ สร้างรายได้ ดึงเยาวชนคนรุ่นใหม่ไม่ให้ออกจากพื้นที่เพื่อไปประกอบอาชีพ
อนึ่งกิจกรรมนี้เกิดขึ้นจากความร่วมมือของหลายภาคีเครือข่ายแบบเร่งด่วนจึงไม่มีงบประมาณที่จัดสรรไว้ แต่ท่านสามารถเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนค่าเดินทาง น้ำดื่ม และอื่น ๆ เพื่อให้เยาวชนเหล่านี้ได้ใช้เวลาร่วมกันในห้องธรรมชาติแห่งนี้มากยิ่งขึ้น
ขั้นตอนการดำเนินโครงการ
1. การประชุมออกแบบและวางแผนการจัดการเรียนรู้ร่วมกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและเขตห้ามล่าทั้ง 4 แห่ง ในจังหวัดพะเยา
2. เปิดรับสมัครเด็กและเยาวชนที่สนใจ และ คัดกรองเด็กและเยาวชนที่ต้องการโอกาสเป็นพิเศษ
3. การจัดอบรมเจ้าหน้าที่และพี่เลี้ยงสำหรับกิจกรรมแข่งขันดูนก เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับการดูนกและสามารถใช้อุปกรณ์สำหรับแข่งขันได้อย่างถูกต้อง
4. การจัดอบรมเด็กและเยาวชนที่สนใจ เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับการดูนกและสามารถใช้อุปกรณ์สำหรับแข่งขันได้อย่างถูกต้อง
3. ประสานงานผู้ปกครองและครูผู้ดูแล เพื่อวางแผนการเดินทาง การเตรียมตัวสำหรับการเดินสำรวจนกในพื้นที่ป่า โรคประจำตัวและอื่น ๆ
4. จัดเตรียมวัสดุและอุปกรณ์ ได้แก่ กล้องส่องนกตาเดียว กล้องนกสองตา กล้องเทโรสโคป และหนังสือคู่มือนก ให้มีความพร้อมและปลอดภัย
5. จัดกิจกรรมการแข่งขันดูนก จำนวน 3 ครั้ง ใน 3 สนาม ได้แก่ เขตห้ามล่าหนองเล็งทราย อำเภอแม่ใจ ท่าเรือโบราณ กว๊านพะเยา และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ อำเภอจุน
6. การวัดผลประเมินผลการจัดกิจกรรม (ข้อสอบ สุจภาพจิต SORI) เพื่อนำไปวิเคราะห์และสังเคราะห์ผล และจัดทำรายงานการผลขับเคลื่อนโครงการ
ผู้รับผิดชอบโครงการ
1. รศ.ดร.ผณินทรา ธีรานนท์ ผู้ช่วยอธิการบดีมหาวิทยาลัยพะเยา / ประธานวิสาหกิจชุมชนพัฒนาเมืองพะเยา
2. นางสาวอภิชญา ใจด้วง ผู้จัดการฝ่ายวิชาการและสิ่งแวดล้อม, City Unit,Phayao / สมาชิกวิสาหกิจชุมชนพัฒนาเมืองพะเยา
กิจกรรมการแข่งขันดูนกเมืองพะเยา
กิจกรรมที่เกิดขึ้นในโครงการ
- 15 ตุลาคม 2566 ที่อุทยานวิทยาศาสตร์และดาราศาสตร์ อบจ.พะเยา : ประชุมจัดเตรียมงาน ครั้งที่ 1 เพื่อร่วมจัดทำแนวทางการจัดเทศกาลดูนกเมืองพะเยา
ที่อุทยานการเรียนรู้ TK Park พะเยา : ประชุมจัดเตรียมงาน ครั้งที่ 2 เพื่อร่วมวางแผนการดำเนินงาน งบประมาณและแบ่งขอบเขตการทำงาน - 15 พฤศจิกายน 2566 ออนไลน์ผ่าน ZOOM : ประชุมจัดเตรียมงาน ครั้งที่ 3 เพื่อวางแผนการจัดการแข่งขันและกติกาการแข่งขันดูนกเมืองพะเยา
- 16 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนบ้านจุน อำเภอจุน : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 1เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนความรู้เบื้องต้นและการใช้คู่มือดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านจุน
- 17 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม อำเภอดอกคำใต้ : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 2 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนความรู้เบื้องต้นและการใช้คู่มือดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม
ที่โรงเรียนแม่ใจวิทยาคม อำเภอแม่ใจ : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 3 เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เข้าสอนความรู้เบื้องต้นและการใช้คู่มือดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนแม่ใจวิทยาคม - 20 พฤศจิกายน 2566 ที่สถาบันนวัตกรรมและถ่ายทอดเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยพะเยา อำเภอเมืองพะเยา : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 4 เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอ และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนความรู้เบื้องต้นและการใช้คู่มือดูนกให้กับเยาวชนในสังกัดสำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ (สกร.)
- 21 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนบ้านจุน อำเภอจุน : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 5 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านจุน
- 22 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนแม่ใจวิทยาคม และหนองเล็งทราย อำเภอแม่ใจ : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 6เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนแม่ใจวิทยาคม
- 24 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม อำเภอดอกคำใต้ : อบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 5 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกให้กับนักเรียนโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม
- 26 พฤศจิกายน 2566 ที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย : ประเมินภาวะติดเกมส์และสุขภาพจิตก่อนเริ่มกิจกรรมการแข่งขันดูนก
- 26-27 พฤศจิกายน 2566 ที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย : การแข่งขันดูนกเมืองพะเยา สนามที่ 1 เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย
- 30 พฤศจิกายน 2566 ที่โรงเรียนบ้านจุน อำเภอจุน : อบรมการใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 6 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกเพิ่มเติมให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านจุน
- 6 ธันวาคม 2566 ที่โรงเรียนบ้านจุน อำเภอจุน : การอบรมใช้หนังสือคู่มือและอุปกรณ์ ครั้งที่ 7 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เข้าสอนการใช้อุปกรณ์ดูนกเพิ่มเติมให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านจุน
- 9-10 ธันวาคม 2566 ที่ท่าเรือโบราณกว๊านพะเยา และบริเวณริมกว๊านพะเยา : เปิดเทศกาลดูนกเมืองพะเยา ครั้งที่ 1 บริเวณลานหน้าอุทยานการเรียนรู้ TK Park พะเยาและอุทยานวิทยาศาสตร์และดาราศาสตร์ อบจ.พะเยา โดยรองนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดพะเยา ร่วมกับคณะผู้บริหาร อบจ.พะเยา คณะผู้บริหารเทศบาลเมืองพะเยา ผู้บริหารสำนักงานบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 15 (เชียงราย) มหาวิทยาลัยพะเยา เจ้าหน้าที่อุทยานและอาสาสมัคร เพื่อเป็นการสื่อสารและเปิดพื้นที่ให้กับผู้ที่สนใจทั่วไปเข้าถึงกิจกรรมการดูนก ตลอดจนเพื่อเป็นการแสดงให้ผู้บริหารในหน่วยงานรัฐเห็นถึงควาสำคัญของกิจกรรมที่ส่งเสริมด้านสิ่งแวดล้อม สังคม
การแข่งขันดูนกเมืองพะเยา สนามที่ 2 ท่าเรือโบราณกว๊านพะเยา และบริเวณริมกว๊านพะเยา - 16-17 ธันวาคม 2566 ที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ อำเภอจุน : การแข่งขันดูนกเมืองพะเยา สนามที่ 3 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ
- 17 ธันวาคม 2566 ที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ อำเภอจุน : ประเมินภาวะติดเกมส์และสุขภาพจิตหลังเข้าร่วมกิจกรรมการแข่งขันดูนก
- 18 ธันวาคม 2566 ที่อุทยานการเรียนรู้ TK Park พะเยา : ประชุมสรุปผลการดำเนินงานเทศกาลดูนกเมืองพะเยา ครั้งที่ 1 และแนวทางการจัดเทศกาลดูนกเมืองพะเยา ครั้งที่ 2 เพื่อขยายภาคีเครือข่ายร่วมงาน การเปิดรับสมัครอาสาสมัครดูนกเพื่อช่วยงานเจ้าหน้าที่สังกัดกรมอุทยานฯ และการระดมทุน
- 27 ธันวาคม 2566 ถึง 2 มกราคม 2567 ที่บริเวณลานหน้าอุทยานการเรียนรู้ TK Park พะเยา อุทยานวิทยาศาสตร์และดาราศาสตร์ อบจ.พะเยา และลานอนุเสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง : จัดแสดงนิทรรศการและกิจกรรมดูนกริมกว๊านพะเยา ในงานดอกไม้เมืองพะเยา ครั้งที่ 1 โดยองค์การบริหารส่วนจังหวัดพะเยา
ข้อสรุปโครงการ
- กิจกรรมเทศกาลดูนกเมืองพะเยาครั้งที่ 1 เป็นการแข่งขันดูนกของเด็กและเยาวชนจากอำเภอเมืองพะเยา อำเภอแม่ใจและอำเภอจุน ทั้งหมด 40 คน โดยเกิดจากความร่วมมือของผู้บริหารและเจ้าหน้าที่จากเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอ และมหาวิทยาลัยพะเยา เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนในโรงเรียนและเยาวชนกลุ่มเปราะบางได้เข้าถึงกิจกรรมการเรียนรู้และเครื่องมือการเรียนรู้ที่เข้าได้ถึงยาก (อุปกรณ์ดูนกและหนังสือคู่มือดูนกมีราคาแพง) รวมถึงยังเป็นการนำเครื่องมือและอุปกรณ์ดูนกที่ทางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทราย เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอมีอยู่แล้วแต่ไม่ได้ใช้ออกมาใช้ได้อย่างเกิดประโยชน์สูงสุด และยังได้พัฒนาบุคลากรให้มีทักษะการถ่ายทอดความรู้และฝึกทักษะให้บุคคลทั่วไปสามารถใช้งานได้อีกด้วย
- จากผลการประเมินภาวะติดเกมส์และสุขภาพจิตหลังเข้าร่วมกิจกรรมการแข่งขันดูนก พบว่า จำนวนเด็กที่มีความเสี่ยงเป็นภาวะซึมเศร้าลดลง เหลือเพียง 2 คน และเด็กและเยาวชนที่เป็นผู้เข้าร่วมการแข่งขันไม่มีภาวะติดเกมส์แล้ว แสดงว่าการจัดกิจกรรมแข่งขันดูนกเมืองพะเยานี้สามารถลดความเสี่ยงจากภาวะซึมเศร้าและภาวะติดเกมส์ในเด็กได้จริง
- การบริหารจัดการโครงการและงบประมาณ ยังขาดแคลนเจ้าหน้าที่ที่ต้องช่วยเป็นพี่เลี้ยง เนื่องจากเจ้าหน้าที่อุทยานฯ
- มีภารกิจหลักอยู่แล้วทำให้งานหลักได้รับผลกระทบ ในครั้งถัดไปทำให้ต้องเปิดรับสมัครอาสาดูนก หรือ ให้ผู้เข้าแข่งขันรุ่นที่ 1 เพื่อช่วยเป็นพี่เลี้ยงให้กับผู้เข้าร่วมการแข่งขันรุ่นถัดไป สำหรับการจัดสรรงบประมาณยังไม่เพียงพอสำหรับการจัดกิจกรรมให้ครอบคลุมค่าใช้จ่ายทั้งหมด ต้องมีการวางแผนระดมทุนล่วงหน้าก่อนเริ่มกิจกรรมอย่างน้อย 60 วัน และเพิ่มช่องทางการระดมทุน รวมถึงสร้างการสื่อสารและประชาสัมพันธ์ให้หลากหลายและกระจายการรับรู้ให้กว้างมากขึ้นนอกจากพื้นที่จังหวัดพะเยา เพื่อดึงคนที่สนใจจากนอกพื้นที่เข้ามาในจังหวัดพะเยามากขึ้น เป็นการกระตุ้นและเชื่อมโยงสู่การสร้างเศรษฐกิจสีเขียวได้ เช่น การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ การท่องเที่ยงเชิงประสบการณ์ เป็นต้น
ความประทับใจของผู้ที่ได้รับประโยชน์
" คาดหวังว่าจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับธรรมชาตินกและเกิดอาชีพใหม่คือไกด์นำเที่ยวพาดูนก ได้ความรู้เกี่ยวกับนก วิถีชีวิตตามธรรมชาติของนกและลักษณะของนก คิดว่าควรมีกิจกรรมนี้อีก เพราะจะได้สืบสานการดูนกและไปสอนต่อให้รุ่นต่อๆ ไป โดยให้ผู้เข้าแข่งขันจากรุ่นที่ 1 ไปสอนรุ่นต่อไปครับ " นายสถาพร ควรคิด น้องฮ๊อต สังกัดสำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้จังหวัดพะเยา อำเภอเมืองพะเยา
" คาดหวังว่ากิจกรรมนี้จะสามารถทำให้มีความสุข ได้พักผ่อนในช่วงวันหยุด การแข่งขันในสนามแรกตื่นเต้นมาก เพราะไม่เคยแข่งขันดูนกมาก่อน สนามที่ 2 ก็เริ่มคุ้นชินมากขึ้น และสนามที่ 3 รู้สึกว่ามันง่ายขึ้นกว่าเดิมมากๆ นอกจากนี้ยังได้ความรู้ต่างๆ ธรรมชาติของนก การอนุรักษ์สัตว์ป่าและป่าไม้ด้วยค่ะ " เด็กหญิงพรหมธิดา สุขเกษม สังกัดโรงเรียนแม่ใจวิทยาคม อำเภอแม่ใจ
" ไม่ได้คาดหวังว่าจะได้อะไรเลย เพียงอยากเก็บสะสมผลงาน เกียรติบัตร และความสนุกเท่านั้น แต่สิ่งที่ได้กลับมาเกินความคาดหวังไว้มาก สนามที่ 1 เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองเล็งทรายเป็นพื้นที่เปิดโล่ง ทำให้สังเกตนกได้ง่าย เป็นนกน้ำเยอะ และสนามที่ 3 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เป็นพื้นที่ป่าไม้ จะยากที่สุดเพราะเป็นป่าค่อนข้างทึบแต่มีความสนุกอยู่เพราะได้เดินป่าขึ้นเขาด้วย แถมได้ทั้งความรู้และคำแนะนำจากพี่เจ้าหน้าที่กรมอุทยานฯด้วยครับ " นายเอกรินทร์ โคจรานนท์ สังกัดโรงเรียนแม่ใจวิทยาคม อำเภอแม่ใจ
" คาดหวังว่าจะได้รู้จักสายพันธุ์ที่แปลกใหม่ ได้ทักษะการดูลักษณะนกพื้นฐาน เช่น หางยาว สนามแรกตื้นเต้นมาก เพราะไม่เคยได้ลองทำอะไรแบบนี้ สนามที่ 2 มีพัฒนาการมากขึ้นเพราะเคยได้ทำมาก่อนแล้ว และสนามที่ 3 ได้รู้จักอุปกรณ์มากขึ้น ไม่ตื่นเต้น ทำได้ดีมากขึ้น ได้จำนวนสายพันธุ์มากขึ้นครับ " นายกวีรพัฒน์ ขวัญตน สังกัดโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม อำเภอดอกคำใต้
" ได้ประสบการณ์ใหม่ ได้พบเจอพี่ๆ และน้องๆ ได้ฝึกการทำงานเป็นกลุ่มและมีความสามัคคีมากขึ้น และคิดว่าควรมีกิจกรรมนี้ขึ้นอีก เพราะการมาแข่งขันครั้งนี้รู้สึกประทับใจมาก ให้รุ่นๆ ต่อไป ได้เรียนรู้เรื่องความสามัคคีและได้ทำความรู้จักกับเพื่อนใหม่ด้วยค่ะ " นางสาวกัลยรัตน์ ไชยพรหม สังกัดโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม อำเภอดอกคำใต้
ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการทำโครงการ
| กลุ่มที่ได้รับประโยชน์ | อธิบาย | จำนวนที่ได้ประโยชน์ | ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น |
| เด็กและเยาวชน | นักเรียนโรงเรียนบ้านจุน โรงเรียนพวงพะยอม โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม โรงเรียนแม่ใจวิทยาคม และเยาวชนสังกัดสำนักการเรียนรู้ (อำเภอเมืองพะเยา อำเภอจุน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอแม่ใจ) | 40 คน | จากผลการประเมินภาวะติดเกมส์และสุขภาพจิตหลังเข้าร่วมกิจกรรมการแข่งขันดูนก พบว่า จำนวนเด็กที่มีความเสี่ยงเป็นภาวะซึมเศร้าลดลง เหลือเพียง 2 คน และเด็กและเยาวชนที่เป็นผู้เข้าร่วมการแข่งขันไม่มีภาวะติดเกมส์แล้ว แสดงว่าการจัดกิจกรรมแข่งขันดูนกเมืองพะเยานี้สามารถลดความเสี่ยงจากภาวะซึมเศร้าและภาวะติดเกมส์ในเด็กได้จริง |
รูปภาพการดำเนินกิจกรรม
แผนการใช้เงิน
| ลำดับ | รายการ | จำนวน | จำนวนเงิน (บาท) |
|---|---|---|---|
| 1 | ค่าเดินทาง (เช่ารถโดยสารไม่ประจำทาง และค่าน้ำมัน เดินทางจากอำเภอแม่ใจ-อำเภอจุน-อำเภอปง-อำเภอเมือง) ครั้งละ 4 คัน คันละ 2,000 บาท | 3 ครั้ง | 24,000.00 |
| 2 | ค่าหารว่างและน้ำดื่มเช้า-บ่าย 60 คน (100 บาทต่อคน รวมเจ้าหน้าที่) | 3 ครั้ง | 18,000.00 |
| 3 | ค่าบำรุงสถานที่ (มีการพักค้างคืนเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า 2 แห่ง/เขตห้ามล่า 2 แห่ง และอื่น ๆ) ครั้งละ 1,000 บาท | 4 แห่ง | 4,000.00 |
| 4 | ค่าชุดปฐมพยาบาลเบื้องต้น ชุดละ 800 บาท | 5 ชุด | 4,000.00 |
